Οι ασφαλείς τηλεπικοινωνίες αποτελούν έναν από τους πλέον κρίσιμους πυλώνες της εθνικής άμυνας στον 21ο αιώνα. Σε μια εποχή όπου η πληροφορία μετατρέπεται σε όπλο και η ταχύτητα λήψης αποφάσεων συχνά κρίνει την έκβαση μιας σύγκρουσης, η ακεραιότητα και η εμπιστευτικότητα των στρατιωτικών επικοινωνιών είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Η ιστορία έχει δείξει ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις κερδίζονται ή χάνονται όχι μόνο στο πεδίο, αλλά και στο αόρατο επίπεδο των επικοινωνιακών δικτύων. Σήμερα, σε συνθήκες υβριδικών απειλών και κυβερνοεπιθέσεων που πλήττουν κρίσιμες υποδομές, η εξασφάλιση τηλεπικοινωνιών υψηλής προστασίας είναι αναπόσπαστο στοιχείο της αποτρεπτικής ισχύος ενός κράτους.
Η Ελλάδα, λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της ανάγκης. Οι τηλεπικοινωνιακές της υποδομές αποτελούν το μέσο μέσω του οποίου μεταδίδονται στρατιωτικές διαταγές, ελέγχονται οι κινήσεις στόλων και αεροσκαφών, και συντονίζονται οι κρίσιμες αποφάσεις της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οποιαδήποτε αδυναμία ή διαρροή σε αυτά τα δίκτυα μπορεί να έχει συνέπειες ανυπολόγιστες: από τη διατάραξη επιχειρήσεων μέχρι την έκθεση ευαίσθητων πληροφοριών σε αντίπαλα κράτη ή μη κρατικούς δρώντες. Γι’ αυτό, η ανάπτυξη και η χρήση ασφαλών τηλεπικοινωνιακών λύσεων δεν είναι πια μια επιλογή για το μέλλον, αλλά μια επιτακτική ανάγκη του παρόντος.
Η τεχνολογική βάση της ασφάλειας στις τηλεπικοινωνίες έχει εξελιχθεί σημαντικά. Προηγμένα συστήματα κρυπτογράφησης, όπως το AES-256, έχουν καθιερωθεί ως το διεθνές πρότυπο για την προστασία στρατιωτικών και κυβερνητικών επικοινωνιών. Η έννοια της Communications Security, όπως εφαρμόζεται από το ΝΑΤΟ, δεν περιορίζεται στην απλή κρυπτογράφηση, αλλά περιλαμβάνει και την προστασία από εκπομπές, τη φυσική ασφάλεια του εξοπλισμού και την αυστηρή διαχείριση κλειδιών και πρόσβασης. Παράλληλα, η αρχιτεκτονική των Information Exchange Gateways επιτρέπει την ασφαλή συνεργασία με συμμάχους, εξασφαλίζοντας ότι η διαλειτουργικότητα δεν θέτει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια.
Οι εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο δείχνουν τον δρόμο. Το πρόγραμμα GOVSATCOM στοχεύει να παρέχει ασφαλείς δορυφορικές επικοινωνίες για κυβερνητικούς και αμυντικούς φορείς, εξασφαλίζοντας ανεξαρτησία και ανθεκτικότητα απέναντι σε κρίσεις. Το υπό διαμόρφωση IRIS² φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα δίκτυο ασφαλούς συνδεσιμότητας που θα καλύπτει το σύνολο της ευρωπαϊκής επικράτειας, από το διάστημα μέχρι τις επίγειες μονάδες. Την ίδια στιγμή, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν αναπτύξει τον δορυφόρο Athena-Fidus, που παρέχει κρυπτογραφημένες επικοινωνίες υψηλής ταχύτητας, ενώ στη Γαλλία δημιουργήθηκε ειδική μονάδα τηλεπικοινωνιών για την άμυνα, συνδυάζοντας τεχνολογίες συνδεσιμότητας, κυβερνοασφάλειας και τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές οι πρωτοβουλίες καταδεικνύουν ότι οι ασφαλείς τηλεπικοινωνίες δεν είναι πια περιφερειακό ζήτημα, αλλά προτεραιότητα πρώτης γραμμής για κάθε κράτος που θέλει να διατηρήσει τον στρατηγικό του ρόλο.
Ταυτόχρονα, η έρευνα και η καινοτομία ανοίγουν νέους ορίζοντες. Τα κβαντικά δίκτυα επικοινωνιών, που αξιοποιούν τις ιδιότητες της κβαντικής φυσικής για να εξασφαλίσουν αδιάρρηκτες συνδέσεις, αναμένεται να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στις στρατιωτικές εφαρμογές του μέλλοντος. Η μετάβαση σε αυτό το νέο περιβάλλον, όπου οι υποκλοπές θα είναι πρακτικά αδύνατες, θα αλλάξει ριζικά το τοπίο των τηλεπικοινωνιών άμυνας, δημιουργώντας μια νέα γενιά συστημάτων που θα προσφέρουν απόλυτη ασφάλεια και κυριαρχικό έλεγχο.
Για την Ελλάδα, η στρατηγική σημασία των secure telecoms είναι ακόμη πιο έντονη. Βρισκόμενη σε μια περιοχή με υψηλές γεωπολιτικές εντάσεις, η χώρα μας χρειάζεται να εξασφαλίσει ότι οι τηλεπικοινωνίες της παραμένουν κυρίαρχες, ανθεκτικές και προστατευμένες απέναντι σε κάθε μορφή απειλής. Αυτό σημαίνει επενδύσεις σε δορυφορικά και επίγεια συστήματα που βασίζονται σε αρχές sovereign control, εφαρμογή αρχιτεκτονικών Zero Trust και ενσωμάτωση μηχανισμών συνεχούς παρακολούθησης και ελέγχου. Σημαίνει επίσης συμμετοχή σε διεθνή προγράμματα που θα εξασφαλίσουν διαλειτουργικότητα με συμμάχους, χωρίς όμως να θυσιάζεται η εθνική αυτονομία.
Η συζήτηση για τις ασφαλείς τηλεπικοινωνίες δεν πρέπει να περιορίζεται σε τεχνικά χαρακτηριστικά ή σε προδιαγραφές εξοπλισμού. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή που καθορίζει το αν μια χώρα μπορεί να προστατεύσει τις πληροφορίες της, να διαφυλάξει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και να διατηρήσει την επιχειρησιακή της ετοιμότητα. Οι τηλεπικοινωνίες δεν είναι απλώς τα «καλώδια» και οι «κεραίες» που συνδέουν τους ανθρώπους· είναι το αθέατο δίκτυο που συγκρατεί ολόκληρο τον αμυντικό μηχανισμό μιας χώρας. Και όπως κάθε κρίσιμη υποδομή, χρειάζονται συνεχή ενίσχυση, εκσυγχρονισμό και προσαρμογή στις νέες απειλές.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επένδυση σε ασφαλείς τηλεπικοινωνίες δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κόστος, αλλά ως ασφάλιστρο εθνικής επιβίωσης. Όσο πιο αξιόπιστο, κρυπτογραφημένο και κυρίαρχο είναι το τηλεπικοινωνιακό μας περιβάλλον, τόσο πιο ισχυρή είναι η αποτρεπτική μας ικανότητα και τόσο πιο σίγουρη η θέση μας σε ένα διεθνές σκηνικό που γίνεται καθημερινά πιο ασταθές.
ATHANASIOS Staveris-Polykalas