Η ανάπτυξη συστημάτων μη επανδρωμένων οχημάτων (UxV – Unmanned Vehicles) αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τις Ένοπλες Δυνάμεις και τους οργανισμούς ασφαλείας διεθνώς. Ειδικά για την Ελλάδα, που βρίσκεται γεωγραφικά σε μία από τις πιο στρατηγικές και συνάμα ασταθείς περιοχές παγκοσμίως, η επένδυση σε τεχνολογίες UxV καθίσταται πλέον επιτακτική ανάγκη για την αποτελεσματική διαχείριση και αντιμετώπιση σύγχρονων υβριδικών απειλών.
Η σημασία των UxVs ενισχύεται από την ιδιαίτερη γεωστρατηγική της θέση, καθώς συνορεύει με κράτη που είτε έχουν ήδη ενσωματώσει τέτοια συστήματα στο οπλοστάσιό τους είτε επενδύουν ταχύτατα προς αυτή την κατεύθυνση. Ιστορικά, η Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει πολλαπλές προκλήσεις στην επιτήρηση των συνόρων της, στην προστασία κρίσιμων υποδομών και στη διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης της μεταναστευτικής κρίσης. Τα UxVs παρέχουν την απαραίτητη ευελιξία, ακρίβεια και ταχύτητα αντίδρασης που απαιτούνται για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.
Η ανάπτυξη των UxVs στην Ελλάδα απαιτεί μια στρατηγικά στοχευμένη προσέγγιση. Αρχικά, οι ελληνικές αρχές πρέπει να καθορίσουν με σαφήνεια τις επιχειρησιακές τους ανάγκες, αναλύοντας τις απειλές που αντιμετωπίζουν, τις γεωπολιτικές συνθήκες και τις τεχνολογικές ελλείψεις που πρέπει να καλυφθούν. Η επιτήρηση και προστασία των θαλάσσιων και χερσαίων συνόρων, η παρακολούθηση κρίσιμων υποδομών και η ενίσχυση της επιχειρησιακής εικόνας μέσω προηγμένων αισθητήρων και τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να βρίσκονται στον πυρήνα της στρατηγικής αυτής.
Έπειτα, η επιλογή των κατάλληλων τεχνολογικών λύσεων είναι ζωτικής σημασίας. Τα UAVs, τα USVs και τα UGVs προσφέρουν διαφορετικά πλεονεκτήματα και πρέπει να συνδυαστούν με έναν τρόπο που να καλύπτει τις επιχειρησιακές ανάγκες με τον πιο αποδοτικό τρόπο. Η συνεργασία με ελληνικά πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και την εγχώρια αμυντική βιομηχανία είναι απαραίτητη ώστε η τεχνογνωσία να διατηρείται εντός της χώρας, ενώ η επένδυση σε καινοτομία μπορεί να τοποθετήσει την Ελλάδα σε θέση τεχνολογικής πρωτοπορίας.
Η διαλειτουργικότητα μεταξύ των UxVs και των υφιστάμενων συστημάτων C4ISR των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι κρίσιμη. Τα μη επανδρωμένα οχήματα δεν μπορούν να λειτουργούν αποκομμένα από τα υπόλοιπα επιχειρησιακά μέσα, αλλά πρέπει να ενσωματώνονται σε ένα ενιαίο δίκτυο συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται προηγμένη υποδομή επικοινωνιών, ασφαλείς ζεύξεις δεδομένων και ένα σύστημα διοίκησης και ελέγχου που θα επιτρέπει τον συντονισμό μεταξύ επανδρωμένων και μη επανδρωμένων πλατφορμών.
Η ασφάλεια των επικοινωνιών αποτελεί το σημαντικότερο σημείο της αρχιτεκτονικής των UxVs. Η Ελλάδα δεν μπορεί να βασίζεται σε ιδιωτικά ή ξένα δίκτυα για τη διαχείριση στρατηγικών δεδομένων. Η μόνη βιώσιμη λύση είναι η χρήση κρατικά ελεγχόμενων δορυφορικών επικοινωνιών. Ένα ελληνικό σύστημα SatCom, σχεδιασμένο ειδικά για στρατιωτική χρήση, μπορεί να προσφέρει απόλυτη ασφάλεια, διασφάλιση της εθνικής κυριαρχίας στις επικοινωνίες και ανθεκτικότητα σε κυβερνοαπειλές. Η ανάπτυξη και συντήρηση ενός τέτοιου συστήματος είναι κρίσιμη για την επιχειρησιακή αυτονομία της χώρας.
Ο έλεγχος των δορυφορικών επικοινωνιών από το ελληνικό κράτος παρέχει τη δυνατότητα κρυπτογραφημένης μετάδοσης δεδομένων, ελαχιστοποίηση της πιθανότητας παρεμβολών και εξασφάλιση επιχειρησιακής διαθεσιμότητας ακόμη και σε καταστάσεις κρίσης. Επιπλέον, η ανάπτυξη ενός κρατικού SatCom δικτύου θα επιτρέψει τη συνεχή λειτουργία των UxVs, ακόμα και σε περιοχές που οι συμβατικές επικοινωνιακές υποδομές είναι κατεστραμμένες ή ανύπαρκτες. Αυτό θα ενισχύσει την ικανότητα της Ελλάδας να ανταποκριθεί άμεσα σε απειλές και θα μειώσει την εξάρτηση από ξένους προμηθευτές.
Η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την ανάπτυξη των UxVs, η οποία θα βασίζεται στην εθνική ανάπτυξη τεχνολογίας, στη στρατηγική συνεργασία με ελληνικούς φορείς και στη δημιουργία μιας ασφαλούς, κρατικά ελεγχόμενης υποδομής δορυφορικών επικοινωνιών. Μόνο μέσα από αυτήν τη διαδικασία μπορεί να εξασφαλιστεί η πλήρης επιχειρησιακή αυτονομία και να αντιμετωπιστούν οι σύγχρονες προκλήσεις ασφαλείας, προσφέροντας στην Ελλάδα ένα κρίσιμο στρατηγικό πλεονέκτημα για τις επόμενες δεκαετίες.
ATHANASIOS Staveris-Polykalas