Ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς, βρίσκεται ενώπιον μιας κομβικής αλλαγής. Ο Κανονισμός DORA (Digital Operational Resilience Act), που τέθηκε σε ισχύ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναμορφώνει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προσεγγίζουν τους κινδύνους που συνδέονται με τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT). Για τις ελληνικές τράπεζες, ο DORA δεν αποτελεί απλώς μια ακόμη ρυθμιστική υποχρέωση· είναι η αφετηρία για μια ολοκληρωμένη στρατηγική θωράκισης απέναντι στις αυξανόμενες κυβερνοαπειλές και στις λειτουργικές διαταραχές που μπορούν να διαταράξουν την εμπιστοσύνη των πελατών και τη σταθερότητα της αγοράς.
Η Νέα Πραγματικότητα για τις Τράπεζες
Ο Κανονισμός DORA έρχεται να εισάγει ένα ενιαίο πλαίσιο που καλύπτει τη διαχείριση κινδύνων, την ανθεκτικότητα των υποδομών, και τη σχέση των τραπεζών με τους τρίτους παρόχους. Σε ένα τοπίο όπου οι τράπεζες εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από την τεχνολογία, ο DORA επιβάλλει αυστηρότερη πειθαρχία και υπευθυνότητα.
Για τις ελληνικές τράπεζες, αυτό σημαίνει τη θεμελίωση μιας πιο ολοκληρωμένης προσέγγισης στη διαχείριση των κινδύνων ICT, με την εμπλοκή της διοίκησης σε όλα τα επίπεδα. Τα διοικητικά συμβούλια καλούνται να αναλάβουν ενεργό ρόλο, όχι μόνο για την έγκριση στρατηγικών αλλά και για τη συνεχή παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων που εφαρμόζονται. Οι αποφάσεις για επενδύσεις στις τεχνολογίες, τα συστήματα ασφάλειας και τη διαχείριση κρίσεων δεν αποτελούν πλέον ευκαιριακές ενέργειες αλλά κεντρικό μέρος του επιχειρηματικού σχεδιασμού.
Επιχειρησιακή Μεταμόρφωση μέσα από τον DORA
Η εφαρμογή του DORA φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για μια βαθιά επιχειρησιακή μεταμόρφωση. Οι τράπεζες καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τις βασικές τους λειτουργίες, να επενδύσουν σε τεχνολογίες αιχμής και να αναπτύξουν μηχανισμούς πρόβλεψης και διαχείρισης κινδύνων. Στην πράξη, αυτό μεταφράζεται σε σημαντικές επενδύσεις σε εργαλεία παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο, σε συστήματα ανίχνευσης απειλών, και σε υποδομές ανθεκτικότητας που διασφαλίζουν τη συνέχεια της λειτουργίας σε περιπτώσεις κρίσεων.
Ο Κανονισμός απαιτεί από τις τράπεζες να αναπτύξουν μηχανισμούς αναφοράς περιστατικών ICT στις εποπτικές αρχές. Αυτό δεν περιορίζεται μόνο στη συμμόρφωση, αλλά ενισχύει τη διαφάνεια και τη συνεργασία σε επίπεδο κλάδου, προωθώντας την ανταλλαγή γνώσεων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση κοινών απειλών. Η συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως η ΕΚΤ, θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ενισχύει την εμπιστοσύνη.
Οικονομικός Αντίκτυπος και Στρατηγικές Προσαρμογής
Η συμμόρφωση με τον DORA αναμφίβολα συνεπάγεται αυξημένα κόστη, ιδιαίτερα για τις ελληνικές τράπεζες που λειτουργούν σε ένα περιβάλλον με πιεσμένα περιθώρια κερδοφορίας. Η αναβάθμιση παλαιών συστημάτων, η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, και η προσέλκυση εξειδικευμένου προσωπικού κυβερνοασφάλειας απαιτούν σημαντική χρηματοδότηση. Ωστόσο, οι τράπεζες που θα αντιμετωπίσουν αυτήν την πρόκληση ως στρατηγική επένδυση αντί για κανονιστική επιβάρυνση, θα αποκομίσουν μακροπρόθεσμα οφέλη.
Η κυβερνοασφάλεια και η επιχειρησιακή ανθεκτικότητα θα μετατραπούν σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Οι πελάτες θα προτιμήσουν τράπεζες που τους προσφέρουν σιγουριά για την ασφάλεια των δεδομένων και των συναλλαγών τους, ενώ οι ρυθμιστικές αρχές θα ευνοήσουν οργανισμούς που επιδεικνύουν υπευθυνότητα και συνέπεια στη συμμόρφωση.
Προκλήσεις για τον Ελληνικό Τραπεζικό Τομέα
Η εφαρμογή του DORA στον ελληνικό τραπεζικό τομέα δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βασίζονται ακόμα σε συστήματα που δεν ανταποκρίνονται πλήρως στις σύγχρονες απαιτήσεις. Οι τράπεζες καλούνται να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ της τρέχουσας πραγματικότητας και των απαιτήσεων του κανονισμού. Επιπλέον, η έλλειψη εξειδικευμένων επαγγελματιών κυβερνοασφάλειας στην ελληνική αγορά καθιστά την προσέλκυση και διατήρηση ταλέντου έναν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό τομέα.
Η Στρατηγική Επόμενης Ημέρας
Για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του DORA, οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να προσεγγίσουν τη συμμόρφωση ως ευκαιρία για στρατηγική αναδιοργάνωση. Η επένδυση σε έξυπνες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα predictive analytics, μπορεί να ενισχύσει τη δυνατότητα ανίχνευσης και πρόληψης κινδύνων. Παράλληλα, η ενίσχυση συνεργασιών με διεθνείς τρίτους παρόχους που διαθέτουν αποδεδειγμένες λύσεις κυβερνοασφάλειας θα εξασφαλίσει πιο αποδοτική εφαρμογή των απαιτήσεων.
Ο Κανονισμός DORA δεν είναι απλώς μια ακόμη ευρωπαϊκή οδηγία· είναι ένας καταλύτης που αναδιαμορφώνει τη λειτουργία και τη στρατηγική του τραπεζικού τομέα. Για την Ελλάδα, η εφαρμογή του προσφέρει την ευκαιρία να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, να ενδυναμωθεί η επιχειρησιακή ανθεκτικότητα και να αναδειχθούν οι τράπεζες ως φορείς καινοτομίας και αξιοπιστίας. Η μετάβαση μπορεί να είναι απαιτητική, αλλά το όφελος για τον κλάδο, την οικονομία και τους πολίτες θα είναι ανεκτίμητο.
ATHANASIOS Staveris-Polykalas